Do obowiązków inspektora nadzoru inwestorskiego należy przeciwdziałanie zastosowaniu przez wykonawcę materiałów szkodliwych dla zdrowia

Powodowie Alicja i Konrad małżonkowie W. oraz ich małoletnia córka Izabela W. domagali się zasądzenia od pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej "Zachęta" w B. odszkodowania za utratę zdrowia spowodowaną zatruciem się benzenem i fenolem, który wydzielał się w przydzielonym im przez pozwaną spółdzielczym lokalu mieszkalnym. Wyrokiem z dnia 19.XI.1976 r. Sąd Wojewódzki w Białymstoku powództwo oddalił, uznając, że powodowie nie ulegli zatruciu powyższymi związkami chemicznymi. Po uchyleniu powyższego wyroku przez Sąd Najwyższy na skutek rewizji powodów Sąd Wojewódzki w Białymstoku wyrokiem z dnia 16.II.1978 r. uwzględnił powództwo częściowo, zasądzając na rzecz Alicji i Konrada K. po 10.000 zł, a na rzecz Izabeli W. 20.000 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę, a ponadto na rzecz Alicji W. 13.500 zł tytułem kosztów leczenia. Żądanie zasądzenia wyższego odszkodowania zostało oddalone. Jako podstawę swego rozstrzygnięcia sąd I instancji powołał przepisy art. 662 § 1 i art. 632 k.c. w związku z art. 134 ustawy z dnia 17 lutego 1981 r. o spółdzielniach i ich związkach (Dz. U. Nr 12, poz. 61 z póź. zmianami). W wyniku rewizji wniesionej od powyższego wyroku przez pozwaną Spółdzielnię wyrok powyższy w części uwzględniającej powództwo i orzekający o kosztach procesu został uchylony przez Sąd Najwyższy z przekazaniem sprawy w powyższym zakresie Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że w sprawie może wchodzić w rachubę odpowiedzialność Spółdzielni na zasadzie winy, a więc na podstawie art. 471 k.c. lub art. 415-420 k.c. Do przyjęcia odpowiedzialności Spółdzielni na podstawie powyższych przepisów konieczne byłoby ustalenie, że pozwana Spółdzielnia wiedziała, a co najmniej, że przy dołożeniu należytej staranności mogła dowiedzieć się, iż materiały użyte do budowy domu zawierają składniki szkodliwe dla zdrowia. W związku z tym wyjaśnieniu podlegało, czy Spółdzielnia miała możność ustalenia przy odbiorze budynku lub w okresie rękojmi, iż materiały zawierają składniki szkodliwe dla zdrowia. Sąd Wojewódzki w Białymstoku po kolejnym, trzecim rozpoznaniu sprawy, wyrokiem z dnia 29.XII.1979 r. oddalił powództwo w części dotyczącej kwoty 53.500 zł, odrzucając pozew w części rozszerzonej, a dotyczącej roszczeń prawomocnie już oddalonych poprzednim wyrokiem. Sąd Wojewódzki poczynił następujące ustalenia: Powodowie Alicja i Konrad W. wprowadzili się do mieszkania nr 46 przy ul. Piastowskiej 232 B. w dniu 15.VII.1972 r. Dnia 5.VIII.1972 r. urodziła się małoletnia powódka. Powodowie zamieszkiwali w tym lokalu do wiosny 1975 r., a następnie pozwana Spółdzielnia przydzieliła powodom inne mieszkanie. Udowodnione zostało, że wszyscy powodowie często chorowali na różnego rodzaju choroby. Badanie przeprowadzone przez Miejską Stację Sanitarno-Epidemiologiczną w B. przeprowadzone w mieszkaniu powodów w marcu 1975 r. wykryło wydzielanie się substancji toksycznych, których stężenie przekraczało dopuszczalne normy, gdy chodzi o benzen - ośmiokrotnie, a gdy chodzi o fenol - szesnastokrotnie. Źródłem wydzielania się powyższych substancji był ksylamit, którym wykonawca budynku impregnował płytę pilśniową, kładzioną na stropy, jako izolację przeciwdźwiękową i przeciwdrganiową. prawniczyranking.eu - strona www Ksylamit jest substancją toksyczną, o czym było wiadomo od chwili rozpoczęcia jego produkcji, i dlatego należało go wyłączyć ze stosowania do celów, w jakich go użyto. Z kolei Sąd I instancji uznał za udowodniony związek przyczynowy między wydzielaniem się benzenu i fenolu w mieszkaniu powodów a występującym u nich przewlekłym zapaleniem górnych dróg oddechowych. Jednakże zdaniem Sądu Wojewódzkiego pozwanej Spółdzielni nie można przypisać winy za poniesioną przez powodów szkodę. Wprawdzie toksyczność ksylamitu powinna być znana komórkom obsługi techniczno-budowlanej inwestora, to jest pozwanej Spółdzielni, jednakże inwestor nie był informowany przez wykonawcę o rodzaju stosowanych środków impregnacyjnych. Nie istniał natomiast obowiązek uzyskania przez inwestora orzeczeń dotyczących stosowanych w budownictwie mieszkaniowym materiałów pod względem ich zdrowotnego oddziaływania. Po odbiorze budynku, który nastąpił w dniu 7.VII.1972 r., fakt wydzielania się fenolu i benzenu nie był powszechnie znany. Dlatego nie można przypisać winy organom Spółdzielni w tym, że skarg powodów na nieprzyjemny zapach w mieszkaniu nie wiązali z jego źródłem w postaci użytych środków impregnujących materiały budowlane. Powódka Alicja W., występując o zmianę mieszkania w marcu 1974 r., uzasadniała to powiększeniem się rodziny, nie wspominając nic o wydzielających się zapachach i swych podejrzeniach odnośnie do ich związku ze stanem chorobowym rodziny. Dopiero w piśmie, które wpłynęło do pozwanej dnia 7.II.1975 r., żądała ona zmiany mieszkania w związku z "nieprzyjemnym zapachem". Pozwana dowiedziała się o wydzielaniu się fenolu i benzenu w mieszkaniu powodów w marcu 1975 r. na podstawie wyników badań Miejskiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej. Powodowie już wiosną 1975 r. wyprowadzili się z tego mieszkania i wkrótce Spółdzielnia przydzieliła im inne. Skoro zatem Spółdzielnia do marca 1975 r. nie miała wiadomości o nieprzydatności mieszkania przydzielonego powodom, nie można jej przypisać winy w doznanej przez powodów szkodzie. Rewizja powodów została oddalona przez Sąd Najwyższy wyrokiem z dnia 21.IV.1980 r., w którym Sąd Najwyższy uznał za zgodne z zebranym w sprawie materiałem dowodowym ustalenia i wnioski Sądu I instancji. Od powyższego wyroku Sądu Najwyższego na skutek podania powodów rewizję nadzwyczajną wniósł Prokurator Generalny PRL, zarzucając rażące naruszenie przepisów art. 3 § 2, 4, 194 § 4 i 316 § 1 k.p.c. oraz interesu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Rewizja nadzwyczajna zawiera wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku oraz wyroku Sądu Wojewódzkiego w Białymstoku z dnia 29.XII.1979 r. i przekazanie sprawy temu Sądowi Wojewódzkiemu do ponownego rozpoznania.